Yeni bir araştırmaya göre basit ev işleri beyin boyutumuzu artırarak bunamayı önlemeye yardımcı olabilir. Kanadalı bilim insanları, bilişsel sağlığın güçlü bir göstergesi olarak ev işlerine daha fazla zaman harcayan yaşlı yetişkinlerin daha büyük beyin büyüklüğü gösterdiğini buldu.
Temizlik, evi toplama, yemek pişirme, ev işleri ve bahçe işleri gibi bu işlerin hepsi insan beynine bir egzersiz yapabilir ve durumu önleyebilir.
Demans, davranış değişiklikleri ve yavaş yavaş azalan bilişsel ve sosyal yeteneklerle işaretlenmiş bir semptom kategorisini tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir.
Bilim insanlarına göre, eğlence amaçlı fiziksel aktivitenin beyin sağlığını etkilediğine dair pek çok kanıt olsa da, temizlik gibi daha sıradan günlük aktivitelerin etkileri şimdiye kadar daha az anlaşıldı.
Ev işlerinin faydalarının vurgulanması, yaşlı yetişkinleri ‘daha gerçekçi, düşük riskli bir fiziksel aktivite biçimi sağlayarak’ daha aktif olmaya motive edebilir, diyorlar.
Noah Koblinsky, ‘Bilim insanları egzersizin beyin üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu zaten biliyorlar, ancak bizim çalışmamız aynı şeyin ev işleri için de geçerli olabileceğini gösteren ilk çalışma’ dedi.
‘Farklı fiziksel aktivite biçimlerinin beyin sağlığına nasıl katkıda bulunduğunu anlamak, yaşlı yetişkinlerde bilişsel gerileme ve bunama riskini azaltmaya yönelik stratejiler geliştirmek için çok önemlidir.
Araştırmacılar, 65 ila 85 yaşları arasındaki 66 bilişsel olarak sağlıklı yaşlı yetişkinden oluşan bir grupta ev işleri, beyin hacmi ve biliş arasındaki bağlantılara baktılar.
Katılımcılar Toronto’daki Baycrest Hastanesine sağlık değerlendirmesi, yapısal beyin görüntüleme ve bilişsel değerlendirme dahil olmak üzere üç değerlendirme ziyaretine katıldılar.
Katılımcılara evi toplama, toz alma, yemek hazırlama ve temizlik, alışveriş, ağır ev işleri, bahçe işleri, ev onarımları ve bakım gibi ev işleri için harcadıkları zaman soruldu.
Araştırmacılar, bu tür faaliyetlere daha fazla zaman harcayan yaşlı yetişkinlerin, koşma gibi daha yorucu fiziksel egzersiz biçimlerine ne kadar katılmış olurlarsa olsunlar, beyin hacminin daha yüksek olduğunu buldular.
Bu, hafıza ve öğrenmede önemli bir rol oynayan hipokampüste ve bilişin birçok yönüyle ilgili olan frontal lobda gözlemlendi. Bilim insanları, ev içi fiziksel aktivitenin beyindeki faydaları için üç açıklama önerdiler.
Birincisi, kalp sağlığı beyin sağlığına yakından bağlıdır ve ev işlerinin kalp ve kan damarları üzerinde düşük yoğunluklu aerobik egzersizle benzer bir etkisi olabilir.
İkinci olarak, ev işlerine dahil olan planlama ve organizasyon, biz yaşlandıkça bile beyinde zamanla yeni sinir bağlantılarının oluşumunu teşvik edebilir.
Son olarak, daha fazla ev işiyle uğraşan yaşlı yetişkinler, hareketsiz kalmak için daha az zaman harcamış olabilir, bunun zayıf beyin sağlığı da dahil olmak üzere olumsuz sağlık sonuçlarıyla bağlantılı olduğu gösterilmiştir.
Bir sonraki adım olarak, araştırmacılar giyilebilir teknolojiyi kullanarak evdeki fiziksel aktiviteyi daha objektif bir şekilde değerlendirmek istiyorlar.
Ek finansmanla, bireylerin ev faaliyetlerini artırmak ve zaman içindeki beyin değişikliklerini incelemek amacıyla kontrollü denemeler de planlayabilirler.
Araştırmacılar, Alzheimer hastalığının ve ilgili demansların dünyanın en yaygın ve maliyetli tıbbi durumlarının başında geldiğini belirtiyor.
Bu bozuklukların önlenmesi ve tedavisi Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından halk sağlığı önceliği olarak kabul edilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, küresel olarak yaklaşık 50 milyon kişide bunama var ve her yıl yaklaşık 10 milyon yeni vaka var.
WHO, hafızayı ve düşünme becerilerini yavaş yavaş yok eden Alzheimer hastalığının demans vakalarının yüzde 60 ila yüzde 70’ine katkıda bulunabileceğini söylüyor.
Birleşik Krallık’taki Alzheimer Derneği’ne göre, Birleşik Krallık’ta 920.000’den fazla insan bunama ile yaşıyor. Bu rakamın 2024 yılına kadar bir milyonun üzerine çıkması bekleniyor.
Kaynak:
- “Household physical activity is positively associated with gray matter volume in older adults” Noah D. Koblinsky, Liesel-Ann C. Meusel, Carol E. Greenwood, Nicole D. Anderson. https://bmcgeriatr.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12877-021-02054-8
- “Temizlik ve Yemek Gibi Ev İşleri Yapmak Demansı Önlemeye Yardımcı Olabilir” Derleyen: Feyza Çetinkol. https://www.bizsiziz.com/temizlik-ve-yemek-gibi-ev-isleri-yapmak-demansi-onlemeye-yardimci-olabilir/
